Lễ là Tảo Mộ hội là Đạp Thanh

Trong sáng.










Tiết Thanh Minh đã khởi sự ngang qua tôi một cách lặng lẽ vô chừng. Ngày hôm qua là một ngày bận rộn. Vẫn tự nhủ sẽ để ý sớm hơn nhưng chủ quan nghĩ rằng giờ mới nửa tháng hai. Cũng chẳng có gì đặc biệt. Không có ý gì cả. Chỉ để tả lại cảm giác đột nhiên ở đó. Đột nhiên thấy vậy. Biết vậy thôi.









Lục lại mấy bài viết cũ.



---------------------

Aug 7 2006, 02:31 PM

Hôm nay là tiết Lập Thu. Mùa Thu ở Bắc Việt chỉ thực sự là mấy ngày cuối cùng trước lúc sang đông mà thôi. Cũng đang là lễ Vu Lan "Tiết tháng bảy mưa dầm sùi sụt...". Không quá thê lương, ảo não nhưng bây giờ ngoài kia Hà Nội đang bàng bạc một bầu trời xám. Mặt đường ướt lướt thướt. Những tiếng động dường như cũng có phần thảng hoặc hơn ngày nắng. Thỉnh thoảng tôi lại cảm nhận không gian như vậy: những ngày đông khô khốc, trong cơn mưa miên man, lúc tỉnh rượu nửa đêm...luôn luôn là một không gian trù mật xung quanh, nửa như sương, nửa như một hòa âm miên man. Những lúc ấy cảm giác một mình, cảm giác thế giới của những một mình, thế giới của những ngày trước trở về xoắn xuýt vần vũ trong tâm trí như thể một mình đang đứng chơ vơ giữa cánh đồng hoang dưới bầu trời vần vũ mây đen, trong hơi gió hơi đất hầm hập. Vang vọng tiếng người. Ngồi thu lu bên quán nước chè vỉa hè ngó ra xa, xa chỉ quá dăm bước chân là đã có đấy một thế giới khác, thời gian khác. Bất chợt trong tôi vọng về những cảm xúc, những sự kiện, những ký ức...mà ngày thường không biết xếp nó vào đâu. Nó có vẻ đã từng rất thân thiết mà giờ đây trở thành lạc lõng. Làm người chín chắn, làm người trưởng thành mà lại xa lạ thế này à? Nếu là ngày trước đã mặc một bộ tuềnh toàng, cuốc bộ hay lên xe buýt, những chiếc xe cũ kĩ, nhem nhuốc, chật chội đi vô định đến một xó xỉnh nào đấy, tha thẩn theo vết một con người, một số phận cả một buổi. Có thể là một bà bán nước, một gánh hàng rong, một kẻ ăn mày, một người lơ đãng nào đó trên phố...Hay rủ em đi nhâm nhi rượu nếp cái với khoai tây chiên trên gác 2 nhàu nhĩ Flagon, ngó nước mưa lộp bộp trên tán lá bàng đầy bụi...Hoặc là đi thật xa Hà nội có khi. Để nhâm nhi cảm giác lữ thứ, thú thương đau.

"Rằm tháng 7 có cúng gì không anh?". Tín ngưỡng ở VN từ lâu đã suy biến thành một thứ quy ước, một sự phân công. Người Việt không đắm chìm trong cảm thức tôn giáo nhưng họ vẫn giữ một quan hệ tín ngưỡng bền bỉ. Đàn ông đã nhường quyền giao tiếp với thế giới bên kia cho phụ nữ. Đôi khi còn bài bác nhưng hình ảnh chăm chút cho ngày rằm, ngày đầu tháng của các bà đã quá quen thuộc rồi. Chúng tôi lựa một đĩa hoa quả ít tiền giấy, thắp nén nhang chỉ để hồi hướng về những tình cảm gia đình. Hồi hướng về vệt người đại khái đâu chừng 100tỷ đã lang thang trên mặt đất này. Đốt mấy tờ tiền giấy trên mảnh sân lấm nước mưa là tôi lại nhớ những lần về quê nội giỗ ông bà thưở bé. Trẻ con được gọi ra phụ đốt vàng mã. Quê nghèo và hiu hắt. Ngày giỗ chạp làm ánh lên chút không khí của ngày xưa, thời của đại gia đình, tứ đại đồng đường...Bây giờ con cháu phiêu dạt tứ tán. Xa bằn bặt đến nỗi có khi mỗi lần về lại vắng đi một hai người già. Làng quê ngày nông nhàn vắng hoe. Vài người thơ thẩn chuyện vãn dưới gốc cây. Trong ngày giỗ, mọi người cùng nhau vun lại một tâm tình gia tộc đang ngày càng trở lên xa lạ, hình thức.

Tôi vừa mơ một giấc mơ buồn cười. Đi làm mãi rồi tự nhiên lại có chuyện vì bạn bè rủ rê mà đi thi văn ĐH. Lỡ một kỳ trong 3 kỳ mà thi vẫn đỗ, còn kịp nhẩm là điểm tb là 9 điểm. Bất chợt một cảm giác rất ngạc nhiên xuất hiện. Kỳ quái, văn chương là thứ đã cách xa mình đến mười mấy năm, lúc này mà theo học thì làm quái gì cơ chứ? Chả làm gì cả, chả liên quan gì đến cuộc sống của mình hết. Thoáng qua là ý nghĩ, đỗ rồi cứ học đi ít ra còn được ít Hán Nôm...Tỉnh dậy vẫn không hết ngạc nhiên.

Thân thể cũng chính là tượng trưng của tâm linh. Cơ thể chúng ta là biểu hiện của nội tâm. Nó tự nhiên và phổ biến. Đơn giản như khi buồn người ta sẽ khóc - không cần phải học. Nếu cứ dõi theo mãi, nhất định rồi chúng ta cũng nhận thấy, ngay cả khi tỉnh thức chúng ta vẫn phần lớn trong một cơn chiêm bao khác. Một chiêm bao thăm thẳm, miên man qua tỉnh qua mê, qua mỗi con người. Nếu tôi kể về giấc mơ là tôi mong muốn một sự đồng cảm trong sự quy hồi về bản thân mỗi người. Chả bao giờ tôi thích cái hình ảnh ông đồng bà cốt cho phép mình cái quyền phán xét về nội tâm người khác. Mỗi người đầy rẫy những tượng trưng ngẫu phát trong mình. Một khi anh có sáng tác viết lách được ra cái gì đó - với anh rất có thể nó là ngẫu phát - ra với cộng đồng nó sẽ vang vọng xô dạt như là những ngẫu phát khác, sai biệt vô chừng. Sợi tơ, làn khói mỏng manh của tượng trưng phổ biến, cái vốn chung của cộng đồng 100 tỷ vượn-người này nhập nhằng, nhòe nhoẹt gạch xóa đâu đó ở anh ở tôi. Có một điều an ủi: tượng trưng ngẫu phát giúp ta giải thích được vì sao đôi khi giá trị của tác phẩm lại không phụ thuộc vào tác giả của nó. Nếu không thế giới hiện thực nhân văn thật đáng buồn nản vô cùng...

------------

(17/4/06) Hai ngày nữa là hết tiết Thanh Minh. Trong Sáng. Sau mấy ngày ngắn ngủi của đợt rét nàng Bân khiến bầu không khí nhuốm màu se lạnh thì trời lại bắt đầu hừng lên ấm áp. Nắng vàng trong trẻo tỏa phủ lấy vòm lá cây phượng già xanh xao xác. Lá đu dưa trong gió, đôi cánh bướm trắng chấp chới chơi vơi. Ngày đang se sẽ trở mình. Những tiếng động thảng hoặc từ dưới đường vọng lên, xuyên qua vòm lá nắng, cũng trở nên xa cách, vang vọng. Cảm giác bình yên thoảng qua thường nhen dậy vào những ngày đầu hè. Chơi vơi một nỗi nhớ. Một ký ức, một hoài niệm hay chỉ giản đơn là một hoài vọng tượng trưng? Nắng sẽ mơ màng tỏa phủ. Gió sẽ mơn man thinh không lồng lộng. Trời sẽ cao và xanh. Mây trắng phiêu dật. Bên hè cây tỏa bóng và chim sẽ chuyền cành chiu chít. Không thấy người, không thấy đời. Tiếng người vang vọng đâu đây-khẽ thốt lên rồi vụt tắt. Bâng quơ và vụt qua như tiếng chim chiều.

Rồi sẽ đến những ngày nắng nồng nàn rực rỡ. Trời sẽ cao hơn, trong hơn, xanh hơn bao giờ hết. Mắt sẽ phải nheo nheo lại khi đi đầu trần trong nắng. Nheo nheo nên luôn có cảm giác phía bên kia của rực rỡ nắng lóa sẽ còn một cái gì khác hứa hẹn. Thao thiết. Hay hào sảng, phiêu lãng?

Trong gió hè, ngó mây bay, lòng chợt rộng rãi đến không ngờ. Và, bước xuống hiên cửa là ta sẽ lại mỉm cười thân thiết với mọi sự.




góp một niềm vui

-------------

Tháng Tư. April. 5.
THANH MINH-TRONG SÁNG

-Bạn chỉ có thể tìm thấy tự do trong một gia đình không có sự sợ hãi.
(A.S. Neil).